Pasowanie bez tajemnic

Dwa lata temu pisaliśmy, że "Pasowanie" było komiksem w połowie czarno-białym, a w połowie kolorowym. Wiemy, że brzmiało to trochę dziwnie i mało wiarygodnie, ale już nie musicie wierzyć nam na słowo. Mamy niezbity dowód. Przed Wami zdjęcia oryginalnych plansz.


A do kompletu fotka drugiej planszy z kolorem śp. Sławka Wróblewskiego. Jest to wersja, która ukazała się w "Super Boomie!" #4/1993. Świadczą o tym brązowe nogawki Kajka - w "Urodzinach Milusia" były już zielone, jak należy. Wyraźnie widać, że pokolorowana plansza jest znacznie mniejsza od oryginału.

Zdjęcia dostaliśmy je od naszego specjalnego agenta Przemka Soroki. Zdobył je w sobie tylko wiadomy sposób, a my nie zamierzamy dociekać :)

Słychać i widać

Filip Bąk od lat prowadzi w Radio Afera komiksową audycję "Prosto z kadru". Ale jak tu opowiadać o komiksach, kiedy w radio nic nie widać? Filip znalazł rozwiązanie - razem z kuzynem dodali do dźwięku obrazki i teraz wrzucają wszystko na YouTube'a. Poniżej odcinek o bratnim Asteriksie z 31 maja 2012. Obserwujcie kanał youtubowy PzK, być może kiedyś pojawi się tam odcinek o Kajku i Kokoszu... Albo prelekcja Filipa o stylu Janusza Christy, którą jutro ma wygłosić na BFK... Bardzo na to liczymy.

Krzyżowcy i mamuny

Domyślamy się, że tworząc "Kajka i Kokosza" Janusz Christa czerpał inspiracje ze skandynawskich sag i słowiańskich mitów, z francuskich filmów i komiksów, z bliższych i dalszych plenerów, z historii, ideologii, sportu i całej popkultury (również PRL-owskiej). Arek Florek szukał w literaturze i też znalazł. A teraz Piotr Kaczmarek natknął się na ciekawe tropy w powieści z 1935 roku, wznawianej mniej więcej 20-krotnie (obok: wspaniała okładka z roku 1957).

* * *

Kiedy szukamy różnych źródeł twórczości pana Janusza Christy, koncentrujemy się najczęściej na rozmaitych ilustracjach, czy nawet całych historyjkach autorstwa innych rysowników. Rzadziej może zastanawiamy się nad tym, że autor czerpie nie tylko z komiksowego dorobku swoich kolegów po fachu, ale także z literatury. Myślę, że było to nieodzowne zwłaszcza podczas tworzenia przygód Kajka i Kokosza, albowiem świat początków naszej państwowości przeciętnemu człowiekowi wcale nie jest tak dobrze znany, zwłaszcza jeśli chodzi o dawne słownictwo, zwyczaje i wierzenia.

Kończąc ten przydługi wstęp, chciałem się podzielić pewnym spostrzeżeniem. Otóż czytając powieść Zofii Kossak pt. "Krzyżowcy" (tom I – zwłaszcza kilka pierwszych rozdziałów), natrafiłem na liczne opisy zwyczajów średniowiecznej ludności polskiej. Być może to zwykły zbieg okoliczności, ale śmiem twierdzić, że książka ta, przynajmniej w jakimś stopniu, dostarczyła wiedzy naszemu Mistrzowi.

Poczytajmy zatem trochę:

"Dziupła te i próchnielizny, wycieki gnilne, wykapy ustrojone stopniami grzybów drzewnych, hub wielkich jak pół tarczy, były ulubionym siedziskiem duchów borowych, borutów i rokitów, dziadów leśnych i mamunów." (str. 10)*

Czyż nie przywodzi to na myśl gęstych kniei i borostworowych strachów z posępną Mamuną na czele?

"Dzień Śmiechały"	"W krainie borostworów"

Mowa też jest i wreszcie o skrzatach, których niemało na christowych planszach:

"Bogucha stukała miarowo bijakiem. Że śmietana nie chciała się zbijać, wstała i wyprostowana, groźna, strzepnęła mocno trzykrotnie rańtuchem nad kierzą, by spłoszyć skrzata, któren niewątpliwie siadł na bijaku i w pracy przeszkadzał." (str. 21)*

"Festiwal czarownic"	"W krainie borostworów"

Jest również zawołanie Łamignata:

"Jednych zacniejszą śmiercią mieczem gładząc, drugich, jako pośledniejszych, kamienując... Oj, lelum, lelum!" (str. 37)*

"Złoty puchar"	"Skarby Mirmiła"

W powieści znajdujemy także reminiscencje przesądu Kokosza o jego sile wynikającej z długości własnego cienia:

"Podobno od wstrzykniętej przez nią słabości cień własny opuszcza człowieka i wraca w rodzinne strony. A wiadomo, co wart jest człowiek bez cienia! Prędko sam cieniem się staje." (str. 50)*

2 x "Złoty puchar"

Mam nadzieję, że z czasem uda nam się znaleźć jeszcze więcej źródeł nie tylko wśród komiksów, ale również w literaturze.

Piotr Kaczmarek
_________
* Numeracja stron według dwutomowej edycji Instytutu Wydawniczego PAX z roku 2011.

Wystawa, konkurs, wykład

Ciekawe wydarzenia towarzyszą wystawom Wojtka Łowickiego. Oto kolejna garść doniesień i zdjęć z "odcinka galeryjnego". Uwaga: na końcu posta czeka Was miła niespodzianka.

21 czerwca w Galerii E πcentrum w Jastrzębiu-Zdroju odbyło się spotkanie z dr Tomaszem Marciniakiem z Instytutu Socjologii Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Wykładowca rozmawiał z młodzieżą gimnazjalną i opowiadał o historii komiksu polskiego i ciekawostkach związanych z twórczością Janusza Christy, a w szczególności o jego najsłynniejszych bohaterach - Kajku i Kokoszu, którzy w 40-lecie swego powstania uhonorowani zostali ciekawą wystawą.

Zaraz po wykładzie miał miejsce konkurs wiedzy o komiksach Christy. Nagrody ufundowało wydawnictwo Egmont Polska. Oprócz wielu książek i gier wygrać można było najnowszy album o przygodach Kajtka i Koka w kosmosie! Zwycięzców nagradzała Paulina Christa, wnuczka artysty. W spotkaniu brał również udział Wojtek Łowicki, kurator wystawy z cyklu "Cztery pory roku z satyrą i komiksem" pt. "Kajko i Kokosz - najdzielniejsi woje Mirmiła". Ekspozycja czynna jest do końca czerwca. Zatem zapraszamy!

Ostatnie zdjęcie przedstawia bardzo udany folder z wystawy. Wszyscy, którzy nie mogli dotrzeć do Jastrzębia-Zdroju mogą go sobie wydrukować. Dzięki uprzejmości Wojtka udostępniamy folder w PDF-ie. Klikajcie tutaj.

Przypominamy, że w najbliższy weekend na Bałtyckim Festiwalu Komiksu w Gdańsku będzie można zobaczyć aż dwie wystawy z rysunkami Christy i wysłuchać prelekcji Filipa Bąka pt. "Janusz Christa - charakterystyka stylu" (niedziela, 11:00). Pełny program imprezy znajdziecie na stronie oficjalnej BFK

(FANART) Dali radę?

Komiksowych pasków z Kajtkiem i Kokiem nigdy dość! Ten pochodzi z najnowszego numeru "CD-Action" (7/2012), a jego autorami są: niejaki Smuggler oraz Otis, znany z bloga "Cartoon Wars". Euro-pomysł wydaje się już trochę ograny, ale reszta raczej spoko.

Znalezisko przysłał Adam Wojewoda. Wielkie dzięki.

(FANART) Kajko i Kokosz na Dzikim Zachodzie

Wysłaliśmy Kajka i Kokosza na podbój USA! A konkretnie na amerykański blog "Covered", poświęcony komiksowym okładkom "zreinterpretowanym" przez innych artystów. Wczoraj ukazały się tam "Borostwory" w wersji oryginalnej i w przeróbce Jakuba Rebelki. Projekt "Covered" to prawie tysiąc eksponatów, głównie inspirowanych superbohaterszczyzną, ale jest też trochę Europy, np. Hergé i Tardi. Są również Polacy, choć nieliczni i tylko w roli "reinterpretatorów".


Kolejny "Kajko i Kokosz" ma się pojawić w przyszłym miesiącu. Jeśli macie jakieś fajne przykłady z naszego egzotycznego kraju w Europie Wschodniej, piszcie do twórcy bloga, rysownika Roberta Goodina. Mash-upy odpadają (szkoda, bo w tej konkurencji jesteśmy najlepsi).

Zbójcerze przepytani

Daniel Koziarski z portalu Rebelya.pl wziął nas na spytki. Pogadaliśmy sobie o blogu, o Chriście, o komiksach polskich i francuskich, starych i nowych, a nawet o projekcie muzeum. O polityce nie chcieliśmy - nie pomogły ani groźby, ani łaskotki. Wywiad ukazał się wczoraj pod tytułem "Na plasterki!!!, czyli złote lata polskiego komiksu".

A teraz informacje ważne:

• Na V Bałtyckim Festiwalu Komiksu GDAK (Gdańsk, 30 czerwca - 1 lipca) czekają nas obchody 40-lecia "Kajka i Kokosza". Z tej okazji za jednym zamachem będzie można obejrzeć dwie krążące po Polsce wystawy: "Janusz Christa: Życie i twórczość" oraz "Propaganda PRL w komiksie".
• Jeśli ktoś przegapił internetową transmisję "Kajka i Kokosza" z Teatru Jaracza w Olsztynie i rwie teraz włosy z głowy, to może przestać. Film wciąż jest dostępny na stronie Teatru.
• Na "Baśnioblogu" Piotra Drzyzgi pojawiły się dwa sympatyczne fanfiki, przeznaczone do opowiadania dzieciom przed snem. Pierwsza bajka uzupełnia białe plamy w "Cudownym leku", a druga to crossover Kajka i Kokosza z... Bolkiem i Lolkiem.
• Jak się okazało, w przerwach między rysowaniem kolejnych okładek, Łukasz Kuciński kolekcjonuje karty. Ostatnio na swoim karcianym blogu pochwalił się niezwykle rzadkim kajkoszowym gadżetem, którego nawet my nie mamy w kolekcji.
• Michał Misztal zrecenzował na Gildii "Kajtka i Koka w Londynie". Recenzja kończy się następującymi słowami: "zaryzykuję stwierdzenie, że jest to komiks właściwie dla każdego". I nam też się tak wydaje.
• W majowym notowaniu Listy Przebojów Komiksowych dwa albumy "Kajtka i Koka" niespodziewanie awansowały o kilka oczek. Czyżby efekt uboczny premiery "Kajtka i Koka w kosmosie"? No to chyba już wiemy jaki komiks wygra edycję czerwcową.
• W serwisie Test Wiedzy możecie sprawdzić swoją znajomość bohaterów "Kajka i Kokosza". Pytania są dziecinnie proste, więc wstydu jak na Euro nie będzie.
• A propos Euro, Dominik z Bochotnicy podesłał nam wczoraj taki link do serwisu Babol.
• Pamiętacie nasze hasło "Kajtek Koko Euro Spoko"? Odstąpiliśmy je Gildii (całe szczęście), a ta zmaterializowała je w postaci banera. O dziwo, rysunek wciąż wita internautów odwiedzających facebookowy profil portalu. Kolaż przygotował Arek Salamoński, w ramach relaksu po pracy nad "Kajtkiem i Kokiem w kosmosie".

I tym przygnębiającym akcentem kończymy dzisiejszy przegląd niusów. Zaglądajcie w tym tygodniu na blog "Covered", prowadzony przez Roberta Goodina.

(FANART) Kajko kontra Asterix na Orkonie

Przenieśmy się na daleką wyspę, gdzie na wrzosowiskach krainy Piktów, wśród owiec, jegomość w kraciastym kilcie z gwizdkiem w zębach, trenuje wśród swoich owiec sędziowanie jakiejś dziwnej gry. Właśnie jedna z owieczek ze smutkiem i niezrozumieniem patrzy na przyznaną jej żółtą kartkę. Wróćmy na wschód... w ponurej twierdzy Zbójcerzy kapral cienkim głosem odczytuje właśnie bieżącą pocztę Hegemonowi: "... i zawiadamiamy serdecznie, że Książęca Komisja Turniejów przyznała Waszej warowni zaszczyt organizacji meczu między Mirmiłowem a Wioską Galów z dalekiej Armoryki". Błysk w oku Hegemona zdradził nowy podstępny plan...

To nie początek opowiadania, ale wprowadzenie do fabularnej gry terenowej "Kajko i Kokosz 2: Wielki mecz". Kajkoszowy LARP (Live Action Role-Playing), podczas którego można będzie przebrać się i wcielić w jedną z komiksowych postaci, odbędzie się 19 lipca na konwencie Orkon. Gra zapowiada się dość okazale, planowana liczba uczestników to aż 80. "Wielki mecz" ma mieć charakter komediowo-sportowy. Mamy nadzieję, że nie dojdzie do gorszących scen znanych z "Wrestlerów" Śledzia.

Michał Śledziński: "Wrestlerzy", Świat Gier Komputerowych 10/1999

Dlaczego "Kajko i Kokosz 2"? Pewnie dlatego, że pierwszy LARP "Kajko i Kokosz" odbył się na Orkonie w roku 2006. Niestety nie znamy żadnych detali na temat tamtej edycji. W sieci znaleźliśmy tylko dwa, za to wielce zachęcające zdjęcia. Jeśli w tym roku ma być równie atrakcyjnie, to trzeba jechać.

foto: Emilia (Veenan)	foto: Karolcia (Cin)

W roku 2010 miał się też odbyć LARP "Kajko i Kokosz" nr 1 i 1/2. Chciała go zorganizować gdańska Pracownia Komiksowa, ale podobno coś nie wypaliło.

(FANART) Tytus kontra Kajko w Sochaczewie

Zgodnie z wcześniejszymi zapowiedziami, tydzień temu odbyła się wystawa fanowskich okładek Łukasza Kucińskiego. Kajkoszowo-tytusowa galeria pod chmurką pt. "Komiksowy świat" była częścią obchodów Dni Sochaczewa. Pogoda dopisała, publicznosć także, co widać na zdjęciach przysłanych przez Łukasza. Gratulujemy! Sympatyczny gość na pierwszych fotkach to oczywiście sam autor, dumnie rozparty wśród swoich rysunków. Czujemy się troszkę współodpowiedzialni za ten sukces - prace Łukasza są plonem naszej akcji "Zróbmy sobie okładki".

Album dekady?

Sądząc po komentarzach, ciśnienie związane z premierą "Kajtka i Koka w kosmosie" osiąga wartość krytyczną. Pojawiły się nawet podejrzenia, że żadnej premiery nie było, a Egmont nas wkręca. Zapewniamy Was, że album istnieje. Na dowód zrobiliśmy kilka zdjęć.

Jak widać, jest to cegła o rozmiarach książki telefonicznej - tyle, że znacznie ciekawsza i ładniejsza. Egmont potraktował to wydanie wyjątkowo. Oprócz twardej oprawy, mamy też efektowną obwolutę ze srebrnymi literami, a pod spodem milutką w dotyku matową okładkę, również ze srebrnym nadrukiem (i to po obu stronach).

Dalej jest nowa wyklejka, nawiązująca do gdańskiego zeszytu.

No dobra - wiemy, że czekacie na to co jest w środku. Otóż w środku jest 1273 i 1/2 paska kosmicznych przygód, z czego 1270 odcinków to CAŁY oryginalny komiks z "Wieczoru Wybrzeża". Na początku dorzucono jeszcze 2 pierwsze paski z wydania WAG, które od 1974 roku są integralną częścią tej historii, a na końcu - jako ciekawostkę - półtora paska z "Expressu Ilustrowanego", także z roku 1974. Na deser tekst ilustrowany szkicami, zaktualizowana (nareszcie!!!) bibliografia, a potem... znów wyklejka i skrzydełko z biogramem Janusza Christy.

Jest jeszcze coś, co odróżnia tę edycję od poprzednich dwóch. Księga podzielona jest na rozdziały i wygląda trochę jak oprawiony komplet niewydanych albumów z początku lat 90-tych, ale w czerni i bieli. Podobny pomysł miał Marek Misiora, dyskutowaliśmy na ten temat ponad rok temu. Arek Salamoński, odpowiedzialny za przygotowanie komiksu do druku, przysłał nam skan spisu treści, możecie więc sami zobaczyć o co w tym chodzi. Dostaliśmy też kilka przykładowych stron, przy czym nie są to te same plansze, które niedawno opublikowała Komiksomania. To znaczy niby te same, ale nasze są w wersji ostatecznej :)

Obrazki z wystawy

Mamy kilka nowych informacji o wystawie "Kajko i Kokosz - najdzielniejsi woje Mirmiła", otwartej niedawno w Jastrzębiu-Zdroju. Po pierwsze, jest to zupełnie nowa wystawa. Opowiada o postaciach stworzonych przez Christę - o ich charakterach na bazie dobranych przykładów. Na ekspozycji będzie można po raz pierwszy zobaczyć komplet oryginałów "Koncertu Kaprala", a także autentyczne przybory kreślarskie, których Christa używał do rysowania komiksów. Eksponaty pochodzą ze zbiorów prywatnych i archiwum rodzinnego autora. Być może później wystawa zawita do Muzeum w Wałbrzychu, a w przyszłości również w inne miejsca.

Wystawa reklamowana jest nieznanym wcześniej szkicem. Pochodzi on z tej samej serii, co rysunki z plakatów dołączonych do "Mirmiłowa Wielkiego", "Podstępu Kaprala" i "Rozprawy z Hodonem". Naliczyliśmy już 15 takich powiększonych kadrów (albo fragmentów komiksu), więc raczej nie miały to być ilustracje do kalendarza. Może pocztówki? Za wzór tym razem posłużył Chriście kadr z "Mirmiła w opałach". Widać, że rysownik początkowo trzymał się oryginału, potem jednak postanowił trochę przerobić Kokosza.


Z innych ciekawostek, to wczoraj, czyli trzy dni przed terminem, ukazał się "Kajtek i Koko w kosmosie". Nie będziemy zdradzać żadnych szczegółów, wolimy poczekać na Wasze reakcje.

Duby smalone

Wiadomo nie od dziś, że zawodowi dziennikarze potrafią przekręcić najprostsze fakty. My to nawet rozumiemy. Trudno przecież znać się na wszystkim, a doba jest za krótka na porządny research. Ale kiedy bzdury wypisują sami fani komiksu, albo różni domorośli "eksperci", to robi się śmieszno, a czasem i straszno.

KICHA
Ostatnio ręce nam opadły przy lekturze artykułu "Polskie komiksy - Kajko i Kokosz" na blogu (pardon my French) "Kopniak w jaja". Dowiedzieliśmy się z niego wielu nowych rzeczy, np. o tym, że "Janusz Christa pochodził z Sopotu" a nie z Wilna, że popołudniowy "Wieczór Wybrzeża był wówczas głównym dziennikiem w Trójmieście", miniaturowy żart "Rock and Roll" (9,5 x 2 cm) był "całostronicową opowieścią bez dymków", a pierwszy pasek Christy dla Wieczoru nosił tytuł "Kicha". No, rzeczywiście... kompletna kicha.

Na domiar złego trzy pierwsze ilustracje (bądź co bądź do tekstu o komiksach Janusza Christy) nie są autorstwa Christy. Rysunek Kajka i Kokosza pochodzi z okładki gry planszowej "Wielki wyścig", a wykonał go Maciej Szymanowicz na podstawie różnych fragmentów komiksu. Wszystkie następne postacie to fanarty Łukasza Ciaciucha, przysłane na nasz plebiscyt.


BAMBI
Nie lada sensację znaleźliśmy w tekście "Fantastyczna czwórka polskiego komiksu" na blogu "Hanter". Niejaki Tomek Rurkowski twierdzi, że "Christa w 1987 stworzył komiksową wersję historii o jelonku Bambi." Wow! Chętnie poznalibyśmy szczegóły tego doniosłego odkrycia. Bo w to, że autor tekstu nawet nie zajrzał do zbiorku "Bambi", nie chce nam się wierzyć. A może jednak podtytuł bloga należy traktować serio? Poprzekręcanych dat nie będziemy się czepiać, to już normalka.

POLAK
Wpadki zdarzają się też poważnym serwisom komiksowym. 15 numer magazynu "KZ" z roku 2003 poświęcony był serii "Kajko i Kokosz". Jeden z artykułów Damiana "hansa" Handzelewicza pt. "Janusz Christa - biografia twórcy Kajka i Kokosza" zaczynał się następująco: "Co prawda, Janusz Christa większość swego życia przeżył w Polsce, ale rodowitym Polakiem nie jest - urodził się w Wilnie." Na szczęście po jakimś czasie redaktor Handzelewicz zorientował się, że palnął głupstwo. Zdanie o tajemniczej narodowości pana Janusza zostało usunięte, zarówno z wersji online, jak i z zipów. Ale kto ściągnął wcześniej, ten ma :)

DUCH
Najbardziej makabryczną gafę strzelili organizatorzy XIV Dni Kultury Marynistycznej w Rzeszowie (jakieś 500 km z hakiem od najbliższego morza), zapraszając na spotkanie z Januszem Christą. Anons ukazał się w lutym 2010, czyli ponad rok po śmierci rysownika. Miejscowi komiksiarze natychmiast zaczęli interweniować i "seans spirytystyczny" zniknął z programu imprezy. Szkoda, mogło być naprawdę ciekawie!

To tyle na razie. Będziemy trzymać rękę na pulsie.
Aha, mamy printscreena i nie zawahamy się go użyć!

Okładki kontratakują

Lepszego zwieńczenia naszej akcji okładkowej nie mogliśmy sobie wymarzyć. Wystawa fanowskich okładek Łukasza "Bofzina" Kucińskiego będzie jedną z atrakcji tegorocznych Dni Sochaczewa. W odpowiedzi na nasz apel Łukasz wykonał ponad 60 (!) rysunków, głównie mash-upów Kajka i Kokosza z komiksami Baranowskiego, Papcia Chmiela i Rosińskiego. Na wystawę trafi 30 z nich. Otwarcie w niedzielę 10 czerwca (jednak nie w sobotę) o godzinie 11:00, miejsce: Sochaczew, Plac Kościuszki. Na portalu Urzędu Miasta przeczytacie więcej o rysowniku i imprezie.

Gdaś donosi:

• Wiadomo ile będzie kosztować pełne wydanie "Kajtka i Koka w kosmosie". Cena detaliczna wynosi 99,90 zł, czyli po zniżce w sklepie Gildii - tylko 75,00 zł. Wychodzi po 6 groszy za pasek. Uff... Trochę się baliśmy, że tym razem Egmont zaszaleje.
• Jest już pierwszy przeciek z "Kosmosu". Komiksomania opublikowała posłowie do nowego albumu, bogato ilustrowane premierowymi szkicami Janusza Christy. Zwróćcie uwagę, że nad każdym szkicem widnieje tytuł rozdziału... (???)

• Przedpremierowa recenzja "Kajtka i Koka w kosmosie" ukazała się w czerwcowej "Nowej Fantastyce". A w letnim numerze "Czasu Fantastyki" Maciej Parowski dodał: "Zupełnie jak Lucas, tyle, że prawie 10 lat przed Lucasem."
• W artykule "Superbohaterowie w supercenach" Bartosz Mszyca ubolewał niedawno, że "miłośnicy Kajka i Kokosza czy Kapitana Żbika o zyskach porównywalnych z tymi z rynku amerykańskiego mogą zapomnieć." Czyżby? Następnego dnia oryginał okładki "Zwariowanej wyspy" poszedł na Allegro za 3.350 zł!
• "Czy to jest w ogóle możliwe, żeby Kajko rzucił Kokosza i poszedł w świat z Papą Smerfem?" - zastanawia się Paweł Aigner, reżyser spektaklu "Arabela" w gdańskim Teatrze Wybrzeże.
• "Równolegle z Kajkiem i Kokoszem" to tytuł najnowszej recenzji... "Kuśmidra i Filo". Do poczytania na Esensji.

Pamiętajcie o jutrzejszej transmisji z Olsztyna i do następnego razu.