Odnaleziona załoga

Po długiej przerwie wracamy do znienawidzonego przez część czytelników tematu "Vaillanta". Tym razem weźmiemy pod lupę francuskiego twórcę, którego na pierwszy rzut oka nic z Christą nie łączy. Dlatego rzucimy na niego okiem dwa razy. Ale najpierw przyjrzyjmy się trzem poniższym obrazkom, a najlepiej samym literkom.


DYMKI, DYMKI I PO DYMKACH
Przeglądając numery "Vaillanta" z lat 1948-49 można zauważyć, że z komiksów realistycznych stopniowo znikały dymki, aż do zupełnego zera. Tymczasem w komiksach groteskowych dymki trzymały się całkiem mocno, czego przykładem są omawiane u nas serie "Placid et Muzo" Arnala, czy "R. Hudi Junior" i "A. Bâbord" Gire'a. Taka dychotomia trwała aż do końcówki roku 1955, kiedy to dymki powoli zaczęły wracać do łask. Jednak niektóre komiksy realistyczne, np. "Yves le Loup" i "Les Pionniers de l'Espérance" pozostały bezdymkowe aż do roku 1960.

Jean Ollivier, René Bastard "Yves le Loup", Vaillant #202, marzec 1949

Roger Lécureux, Paul Gillon "Lynx Blanc", Vaillant #204, kwiecień 1949

Eugène Gire "R. Hudi Junior", Vaillant #209, maj 1949

Rezygnacja z dymków nie była w Europie czymś niezwykłym, zwłaszcza przed wojną. Zazwyczaj tłumaczy się to jako próbę obrony rodzimej kultury przed amerykanizacją (patrz: artykuł Pascala Lefèvre "The Battle over the Balloon"). O przyczyny tej dziwnej mody spytałem Richarda Medioni, byłego redaktora naczelnego "Pifa", autora wspaniałej monografii "Mon camarade, Vaillant, Pif Gadget: L'histoire complète 1901-1994". Medioni twierdzi, że brak dymków w "Vaillancie" nie miał nic wspólnego z antyamerykańskimi nastrojami. Jego zdaniem zaczęło się to od rysownika Raymonda Poïveta, który jako pierwszy odrzucił dymki, bo rozbijały mu kompozycję plansz. Poïvet był absolutnym guru w "Vaillancie", kimś w rodzaju Grzegorza Rosińskiego w "Relaksie". Inni rysownicy byli tak bardzo pod wpływem mistrza, że po prostu poszli w jego ślady. I tyle.

No dobrze, ale dlaczego dymki ostały się w historyjkach humorystycznych, i to nieraz rysowanych przez tych samych ludzi? Wydaje się, że w "Vaillancie", a może i w całej Europie istniał wówczas podział na "lepsze" (czytaj: artystyczne) komiksy rysowane realistycznie i "gorsze" (czytaj: rzemieślnicze) komiksy rysowane groteskowo. Te drugie nie miały być piękne, tylko śmieszne, a disnejowskie dymki doskonale się do tego nadawały. Na takie dziwne rozdwojenie cierpiał również Christa, stosując dymki wszędzie, tylko nie w realistycznym "Koraku synu Tarzana". Być może nie naśladował w ten sposób Burne Hogartha albo Jerzego Nowickiego, jak wcześniej pisaliśmy, tylko (jak zwykle) "Vaillanta".

POGROMCY DEMOLUDÓW
Wróćmy do Poïveta. Jego opus magnum była seria science-fiction w stylu "Flasha Gordona" pt. "Les Pionniers de l'espérance" (scen. Roger Lécureux), publikowana w "Vaillancie" w latach 1945-1973. Jej fragmenty pojawiły się w "Świecie Przygód" jako "Pogromcy przestrzeni" - co prawda na krótko, za to ze stosunkowo niewielkim poślizgiem w stosunku do pierwodruku. Polscy czytelnicy mogli nawet nie wiedzieć, że mają do czynienia z komiksem zagranicznym. Ówczesnym zwyczajem nigdzie nie podano nazwisk autorów, imiona bohaterów spolszczono, a niektóre odcinki zostały przerysowane przez krajowych rysowników.

"Vaillant" #69, wrzesień 1946 (jeszcze z dymkami)	"Świat Przygód" #63, sierpień 1947

Znaczenie tego przedruku trudno przecenić - był to pierwszy komiks SF w powojennej Polsce. Nic dziwnego, że polscy twórcy zafascynowani byli "Pogromcami przestrzeni", zwłaszcza że gdy "Vaillant" zaczął docierać do Polski, komiks nadal się tam ukazywał, a Poïvet rysował go już znacznie lepiej.

W 1959 r. w "Świecie Młodych" ukazała się seria ze scenariuszem Papcia Chmiela i rysunkami Mieczysława Kościelniaka pt. "Meteor-8 nie odpowiada", w której nawet skład wyprawy kosmicznej przypominał ten z francuskiej historyjki.


Kolejny komiks ze "Świata Młodych" i ta sama inspiracja, tym razem wyraźniejsza w warstwie graficznej: "Tajemnica wygasłego wulkanu" A.W. Lecha z 1960 r.


Być może nawet sam Grzegorz Rosiński był fanem Raymonda Poïveta i "Pogromców przestrzeni". Poniżej kadr z komiksu "Najdłuższa podróż" z magazynu "Relax", ze scenariuszem Riana Asarsa, czyli Andrzeja Sawickiego i Ryszarda Siwanowicza.


Fascynacja Poïvetem widoczna była nie tylko w "Vaillancie" i w Polsce, ale także w innych krajach socjalistycznych, gdzie francuski tygodnik był jedynym dostępnym komiksem zachodnim. Przykład, który od razu przychodzi do głowy, to oczywiście komiksy węgierskie z "Relaxu", zwłaszcza te z rysunkami Ernő Zóráda. Poniższa plansza pochodzi z historyjki "Lana w kosmosie" (scen. Tibor Cs. Horváth).


ZAGADKA
I w ten sposób, po długich a ciężkich dywagacjach, doszliśmy wreszcie do Janusza Christy, który najwyraźniej też był pod dużym wrażeniem Raymonda Poïveta. To co widzicie poniżej nie jest prawdziwym fragmentem "Pogromców przestrzeni", tylko kompilacją kadrów z tego komiksu. Pozwoliłem ją sobie wykonać, bo historyjka, która mi w ten sposób wyszła, ma swój odpowiednik w dorobku Mistrza z Sopotu. I to co do obrazka! Czy poznajecie o jaki komiks Christy chodzi? Osoby, które były na naszych prelekcjach o "Kajtku i Koku w kosmosie", proszone są o nie podpowiadanie :)


EDIT: Wybiła dwunasta, czas na rozwiązanie. Do tej pory odpowiedzi czytelników były ukryte, więc wszyscy zgadywali niezależnie od siebie... i wszyscy trafili. Rzeczywiście chodziło o "Zaginioną załogę" z "Relaxu", jeden z niewielu realistycznych komiksów Janusza Christy. Jako pierwszy odpowiedział Malarz i to on otrzymuje tradycyjny uścisk dłoni. Natomiast Chriście należy się wielki ukłon za przerobienie tasiemcowej epopei na żart i za genialną puentę, na którą Francuzi jakoś nie wpadli.

(FANART) Obsuwa

Mamy dla Was świetną wiadomość. Wbrew naszym pesymistycznym zapowiedziom, "Kajtek i Koko w Transylwanii" wcale się dzisiaj nie skończy! Jonatan nie wyrobił się z trzema ostatnimi paskami. W tej sytuacji finał rozdziału przesuwamy na przyszły tydzień (uff...), a dziś zaprezentujemy kolorową planszę Przemka Świszcza. Jest to początek komiksu, o którym pisaliśmy w listopadzie 2014 i w marcu 2013. Mamy nadzieję, że dożyjemy ciągu dalszego. :)

Tylko broń Boże nie myślcie sobie, że Przemek jest jakimś nierobem. Poniżej znajdziecie fragment komiksu, jaki przygotował na tegoroczny konkurs im. Janusza Christy (niestety znów bez nagrody). Warto też zajrzeć do jego internetowego portfolio. Jest co oglądać.

Konkurs Christy II

We wtorek wydawnictwo Egmont ogłosiło wyniki II Konkursu im. Janusza Christy na komiks dla dzieci. Na imprezie w sopockiej Państwowej Galerii Sztuki nie mogło zabraknąć ekipy Na plasterki, jak zwykle w osobie Łamignata. A oto mini-, a właściwie mikro-relacja naszego wysłannika, okraszona równie oszczędną foto-relacją.

Przewodniczący jury przemawia do prawie pełnej sali. Dwoje słuchaczy okazało się być organizatorami (patrz zdjęcie nr 2)

Impreza była jeszcze bardziej kameralna niż w zeszłym roku. Przyszli praktycznie sami laureaci. Zainteresowanie mediów znikome: jeden fotograf i jakaś nieznana mi telewizja kablowa. Może dlatego, że pan prezydent Karnowski nie zaszczycił w tym roku "gali" swoją obecnością (jest już po wyborach). Pierwszego miejsca nie przyznano, ale może to i dobrze.

Laureaci wyróżnienia za komiks "w duchu Janusza Christy" i ich niesamowite nagrody.

I to by było na tyle, jeśli chodzi o Łamignata. Pełne wyniki wraz z uwagami jurorów i biogramami twórców znajdziecie na stronie Egmontu, więc nie ma sensu ich tu copy-pastować. Ponieważ mieliśmy możliwość przeczytać wszystkie nagrodzone prace, wypada teraz podzielić się uwagami o werdykcie. Też będzie krótko.

II nagroda: "Niezła draka, Drapak!", Bartosz Sztybor i Tomasz Kaczkowski	II nagroda: "Malutki Lisek i Wielki Dzik", Berenika Kołomycka

Dwa równorzędne drugie miejsca zdobyły w tym roku historyjki dla najniższej grupy wiekowej. Po lewej mamy komiks wpisujący się w zeszłoroczne emo-trendy: ładny ale przegadany, z drewnianymi dialogami ("gotowy na doświadczenie mojego sukcesu?") i naciąganą fabułą a la realizm magiczny. Komiks po prawej to dla odmiany absolutne objawienie tegorocznej edycji - ciepły (ale bez egzaltacji), zabawny (ale bez tzw. wyszczerzu), mądry (ale bez moralizatorskiej łopotologii) i przywodzący na myśl cudownego "Wuka" Attili Dargaya. Po prostu samo słodkie.

III nagroda: "Wojtek i Rudy", Piotr Hołod	Wyróżn.: "Wyprawa do magicznej krainy", Maciej Jasiński i Krzysztof Trystuła

Dalsze dwie nagrody to już propozycje dla starszych dzieci. Komiks po lewej składa się ze świetnie spuentowanych szortów w porządnym, francuskim stylu. Autor jest zdaje się komiksowym debiutantem, ale trzeba przyznać, że ma doskonałe ucho do dialogów. Pod tym względem stary wyjadacz Maciej Jasiński (komiks z prawej) wypada trochę blado, a jego zagmatwany scenariusz urywa się zanim zdążył się rozkręcić. Na szczęście rysownik Krzysztof Trystuła uratował sytuację i wyróżnienie za "ducha Janusza Christy" tradycyjnie można było przyznać historyjce fantasy. W ogóle cały tegoroczny werdykt jury wydaje się bardziej czytelny niż poprzedni. Liczymy, że niedługo do sieci zaczną wyciekać prace odrzucone i znów będziemy mogli powiedzieć "sprawdzam".

PS. Krążą słuchy, że zwyciężczyni poprzedniej edycji definitywnie zrezygnowała z wydania albumu komiksowego. Szczerze mówiąc, spodziewaliśmy się tego. W tym roku jury nie przyznało pierwszej nagrody, więc taka kłopotliwa sytuacja się nie powtórzy.

(FANART) Kajtek i Koko w Transylwanii, odc. 22-24

Jak powinno się mówić: Transylwania czy Siedmiogród? 24 odcinki temu sprawa ta niejednemu spędzała sen z powiek. Koniecznie trzeba ją wyjaśnić zanim pierwszy rozdział fanowskiej historyjki Jonatana Rerycha dobiegnie końca, co niestety nastąpi już w piątek. Nie płaczcie, bo kiedy autor będzie wymyślał nowe przygody, powróci Ojciec Placyd z długo oczekiwanym drugim sezonem "Pustynnej wyprawy". Oj, będzie się działo!

Poprzednie odcinki znajdziecie tutaj i w naszej czytelni osiedlowej. Retro-kolorki dodał Kapral. Aha, chodzą słuchy o jakimś suplemencie. Hmm...

(FANART) Kajtek i Koko w Transylwanii, odc. 19-21

Bohaterowie z "Wieczoru Wybrzeża" wiecznie żywi! Przed Wami Kajtek i Koko w fanowskim komiksie, napisanym i narysowanym przez Jonatana Rerycha ku chwale Janusza Christy. Odcinki publikujemy we wtorki i piątki, jak w czarno-białym "Świecie Młodych".

Poprzednie paski znajdziecie tutaj i w naszej czytelni osiedlowej. Retro-kolorki dodał Kapral.

(FANART) Kajtek i Koko w Transylwanii, odc. 16-18

Co sprawia, że jedne komiksy stają się kultowe, a inne nie? Czy o przywiązaniu czytelników do serii decyduje rysunek, scenariusz czy świat przedstawiony? Z naszego paskowego eksperymentu wynika, że najważniejszym czynnikiem jest... dobrze skonstruowany bohater. Przed Wami fanowski komiks o Kajtku i Koku, napisany i narysowany przez Jonatana Rerycha ku chwale Janusza Christy, a potem zrobiony na szaro przez Waszego oddanego Kaprala. Odcinki publikujemy we wtorki i piątki, jak w czarno-białym "Świecie Młodych". Zostańcie z nami!

Poprzednie paski znajdziecie tutaj i w naszej czytelni osiedlowej.

(FANART) Bajka dla tajniaków

W nowym numerze magazynu "Krakers" nareszcie możemy przeczytać "Bajkę dla tajniaków", zapowiadaną już dwa lata temu i odwlekaną z powodu zawirowań z rysownikami (Adama Święckiego ostatecznie zastąpił Koalar). Jest to już dziewiąty komiks inspirowany "Bajkami dla dorosłych" Christy, z czego drugi napisany przez Michała Antosiewicza.


Trzeba przyznać, że nieco moebiusowskie ilustracje Koalara znakomicie się tu sprawdziły. Szkoda tylko, że kreska przykryta została szarościami, co szczególnie razi w zestawieniu z wersją zamieszczoną na blogu rysownika. Szkoda również, że przy dość wysokiej cenie (50 zł) "Krakers" dawno przestał być magazynem komiksowym. Formuła tego kuriozalnego wydawnictwa sprowadza się do zapychania 180 stron kompletnie przypadkowymi (i prawdopodobnie darmowymi) materiałami. Smutne to, ale Michaś już chyba nie potrafi.

(FANART) Kajtek i Koko w Transylwanii, odc. 13-15

Jak horror to horror - trzynasty odcinek w piątek trzynastego. Z góry przepraszamy za błędy ortograficzne i inne knoty, których zapewne nie udało się uniknąć w dzisiejszych paskach.

"Kajtek i Koko w Transylwanii" to fanowski komiks, napisany i narysowany ku chwale Janusza Christy przez Jonatana Rerycha (color by Kapral). Odcinki publikujemy we wtorki i piątki, jak w czarno-białym "Świecie Młodych".

Poprzednie paski znajdziecie tutaj i w naszej czytelni osiedlowej.

Nie strzelać do Kaprala

Pamiętacie niedokończony film rysunkowy Marka "Ruprechta" Lewszyka i jego modele 3D? Bez dwóch zdań było to jedno z najciekawszych znalezisk naszego ukochanego Hegemona (niech co? niech żyje). Tylko danych mieliśmy trochę mało, a przecież my lubimy wszystko poopisywać, poszufladkować - ciach ciach i na plasterki! Ileśmy to się nie naapelowali do twórcy tych tajemniczych perełek, ileśmy się naczekali na jego odpowiedź i wyjaśnienia... Dokładnie to trzy lata śmy się naczekali, ale warto było. W końcu Ruprecht trafił na bloga, przeczytał nasze melodramatyczne wezwanie, po czym zasypał nam skrzynkę mailową swoimi fanowskimi projektami i nieznanymi rysunkami Christy. Było to równo rok temu. Rysunki pokazaliśmy na łódzkiej prelekcji, a reszta przeleżała nam się trochę w warowni.

No, ale co się odwlecze to nie uciecze. Dziś wyciągamy z naszego skarbczyka dwie kajkoszowe mini-gry Ruprechta: "Strzelnicę" i "Memory". Gry są flashowe, nie wymagają instalacji, ale z niewiadomych przyczyn nie da się ich osadzić na blogu. Trzeba je sobie ściągnąć stąd albo stąd. Bawcie się dobrze i starajcie się nie zamęczyć Kaprala.

Na screenach trochę sobie podrasowałem wyniki, żeby nie wyjść na lamusa. Tak że śmiało!

(FANART) Kajtek i Koko w Transylwanii, odc. 10-12

Kajtek i Koko wiecznie żywi? Oczywiście - z tym, że teraz to hasło nabiera nowego, złowrogiego znaczenia! Przed Wami fanowski komiks, napisany i narysowany przez Jonatana Rerycha ku chwale Janusza Christy, a potem zrobiony na szaro przez Waszego oddanego Kaprala. Odcinki publikujemy we wtorki i piątki, jak w czarno-białym "Świecie Młodych".

Poprzednie paski znajdziecie tutaj, a teraz także w naszej czytelni osiedlowej, z taką oto okładeczką:

Między nami pingwinami

Takie filcowe cudeńka znaleźliśmy na Etsy. Wypisz wymaluj jak Kajko i Kokosz pani Agnieszki Wnęk! Trochę nas korci, żeby podociekać kto z kogo, ale tym razem damy spokój, bo wszystkie te słodziaki po prostu strasznie nam się podobają.

(FANART) Kajtek i Koko w Transylwanii, odc. 7-9

Kajtek i Koko wiecznie żywi? Oczywiście - z tym, że teraz hasło to nabiera nowego, złowrogiego znaczenia! Przed Wami fanowski komiks, napisany i narysowany przez Jonatana Rerycha ku chwale Janusza Christy, a potem zrobiony na szaro przez Waszego oddanego Kaprala. Odcinki publikujemy we wtorki i piątki, jak w czarno-białym "Świecie Młodych".

Poprzednie odcinki tutaj.

Tytus sklerotykiem

Drobne sprostowanie do wczorajszego posta: "Wielki rajd samochodowy" (1967) nie był pierwszą grą planszową z Tytusem! Kilka lat wcześniej na łamach "Świata Młodych" ukazały się co najmniej dwie inne planszówki. Pierwsza z nich, ta na dole, pochodzi jeszcze z końca lat 1950. (gdzieś mi się zapodziała dokładna data), a druga z 2 czerwca 1961 r. Przepraszam za kiepską jakość zdjęć. Jestem i czuwam, Hegemon

Gry i zabawy ludu polskiego

Gdaś donosi:

1.
Dzisiejszy przegląd zaczynamy naprawdę mocnym cytatem. Orkiestra, tusz!

"Warto pamiętać, że przygody Kajka i Kokosza, dzisiaj czytane z rozrzewnieniem i sentymentem, kiedyś były jednym z elementów propagandy rodzimości uprawianej przez władzę ludową, mającej udowodnić odwieczną polskość zachodnich ziem, które weszły w skład Polski po II wojnie światowej."

Niezłe, co? Takie kocopoły można wyczytać nie na jakimś oszołomsko-grafomańskim blogasku, tylko na poważnym portalu Instytutu Adama Mickiewicza "Culture.pl", w poważnym artykule pt. "My (?) Słowanie", napisanym przez poważnego ponoć redaktora muzycznego Filipa Lecha. Panie redaktorze, zajmij się pan lepiej piosenkami, bo nie tylko Christa z braćmi - Łupaszkowcami, ale i sam Mickiewicz w grobie się przewracają.

2.
Przechodzimy do niusów niepoważnych. Gra "Kajko i Kokosz: Przygody wojów" kilka dni temu pojawiła się fizycznie w księgarniach. W sieci można już zajrzeć do pudełka, a nawet przeczytać instrukcję. Uwaga - kolejnym tytułem Egmontu będzie... "Tytus, Romek i A'Tomek"! Cena 99,90 zł, więc szykuje się coś konkretnego. Wbrew temu, co napisała Gildia, nie będzie to pierwsza planszówka o Tytusie. Pierwsza (BŁĄD! tu jest sprostowanie) nosiła tytuł "Wielki rajd samochodowy: Gra stolikowa" i ukazała się w księdze II, tej o Rozalii, a teraz wisi sobie na stronie wydawnictwa Prószyński i S-ka.

3.
Autor bloga o wielce wymownej nazwie Darmowe Papierowe Modele ogłosił, że z wycinanek tytusowych przerzuca się na kajkoszowe. Na pierwszy ogień mają pójść papierowe figurki Zbójcerzy, o takie:

4.
Trzy komiksy z Asteriksem trafiły do kiosków, jak za dawnych, dobrych czasów (tom pierwszy, środkowy i ostatni + planszówka). Na razie nie wiadomo czy jest to jednorazowa akcja związana z premierą filmu, czy jakaś nowa kioskowa ofensywa Egmontu. Miejmy nadzieję, że to drugie, i że następni w kolejce będą Kajko i Kokosz.

5.
Było już o planszówkach, figurkach i martyrologii, czas na kolejny sport narodowy Polaków: szukanie frajera. Wyobraźcie sobie, że niedawno jakiś wesołek usiłował opchnąć na Allegro blaudruk z "Cudownego leku" (1/2 planszy) za jedyne... 5 tys. zł!!! Jeśli ktoś przegapił tę wyjątkową okazję, może poprawić sobie humor shoppingiem w ArtKomiksie, gdzie właśnie rzucili paski z "Kajtka i Koka wśród piratów". Też drogo, ale nie aż tak.

6.
A teraz królowa wszystkich gier i zabaw ludu polskiego - polityka. Niejaki Funny uznał, że najlepiej na Prezydenta Warszawy nadaje się kasztelan Mirmił i rozpropagował tę myśl na forum Gildii. Niestety, kandydata zgłosił dopiero podczas drugiej tury wyborów, czyli stanowczo zbyt późno. Za cztery lata trzeba to będzie lepiej rozegrać.

7.
Wracamy do "Culture.pl". W artykule "A Foreigner's Guide to Polish Comics" (tak, tak, tekst jest po angielsku) Łukasz Chmielewski przetłumaczył słowo Zbójcerze na Banditknights. No i teraz mamy rozdwojenie języka, bo parę lat temu znaleźliśmy tłumaczenie odwrotne: z Robber Knights na Zbójcerzy. Gdybyście mieli jakieś własne kontrpropozycje, dajcie znać. Czekamy też na angielskie wersje takich christowych dziwolągów, jak Borostwory, Zielacha, Walwuch, Śmiechała albo Pochwist. Może i nigdy się to nie przyda, ale jakby co, będziemy przygotowani.

8.
Kokosz (też fajne imię) wziął ostatnio udział w dwóch kampaniach reklamowych: 6 Dziecięcych Spotkań z Komiksem w Pacanowie i "restauracji" Kebab & Kanapka w Belle Chateau. Z tym, że w tej drugiej chyba nieświadomie, za to w towarzystwie Szlurpa i Burpa.

9.
Na koniec trochę prywaty. W sobotę rano nasz licznik zwariował. Przez trzy dni "Na plasterki" odwiedziło jakieś 6000 nowych czytelników, na fejsie przybyło nam 20 nowych "lubisiów", a "Orły Mirmiła" awansowały o dwa oczka w TOP-10. Okazało się, że to Joe Monster opublikował tekst pt. "Kajko i Kokosz pod lupą", a w nim link do nas. Gości witaliśmy chlebem, solą i okolicznościowym obrazkiem.

Koniec.