Christa

Fot.: Maciej Parowski, 1994
Janusz Christa, jeden z największych polskich twórców komiksu (a może największy), zmarł 15 listopada 2008 r. Zdążył narysować 4.700 komiksowych pasków, 700 plansz i olbrzymią ilość ilustracji. Wydał około 40 albumów komiksowych w łącznym nakładzie 10 milionów egzemplarzy. Przeżył 74 lata, dorobiwszy się małego mieszkanka w Sopocie, medalu Zasłużony Kulturze "Gloria Artis" i niezliczonej rzeszy wielbicieli. Stworzone przez niego serie komiksowe "Kajko i Kokosz" oraz "Kajtek i Koko" od pokoleń cieszą się mianem kultowych, a ich bohaterowie znani są chyba wszystkim Polakom.

Christa urodził się 19 lipca 1934 w Wilnie, wówczas jeszcze polskim mieście na kresach wschodnich. W 1939 Wilno znalazło się pod okupacją radziecką, a w 1941 - niemiecką. Ojciec i dwaj starsi bracia małego Janusza wstąpili do Wileńskiego Okręgu AK. Po ponownym wkroczeniu Rosjan do Wilna, cała rodzina - choć osobno - wyruszyła do Polski, by przez radzieckie więzienia i poniemieckie obozy, leśne bazy żołnierzy wyklętych (bracia walczyli w oddziale Łupaszki) i koszary Ludowego Wojska Polskiego, trafić w końcu do Sopotu. Tu Janusz poszedł do szkoły i wstąpił do harcerstwa. Nigdy nie zdobył formalnego wykształcenia plastycznego. Pracę rozpoczął zaraz po małej maturze, którą zrobił w szkole handlowej. Początkowo imał się rozmaitych zajęć: był magazynierem, "normowszczykiem" i jazzowym perkusistą.

Jako rysownik zadebiutował w roku 1956 na łamach miesięcznika "Jazz". Przez następne dwa lata miotał się od gazety do gazety, publikując gdzie się dało komiksy o dzieciach, milicjantach, kowbojach, a nawet o Tarzanie. Chałturnicza tułaczka dobiegła końca 15 września 1958, wraz z pierwszym paskiem o Kajtku-Majtku. Rozpoczęty w ten sposób cykl "Kajtek i Koko", a później "Kajko i Kokosz" zagościł w "Wieczorze Wybrzeża" na całe 17 lat, ukazując się dzień w dzień, za wyjątkiem niedziel. W międzyczasie rysownik eksternistycznie zdał dużą maturę w Technikum Ekonomicznym dla Pracujących. Współpracę z gdańską popołudniówką Christa przerwał w roku 1975, by wraz ze swoimi bohaterami przejść do "Świata Młodych", a wkrótce potem do magazynu "Relax". Przyniosło mu to ogólnopolską sławę, porównywalną jedynie z popularnością Papcia Chmiela. Niestety, w wieku zaledwie 55 lat Christa niespodziewanie zakończył karierę albumem "Mirmił w opałach", który okazał się pożegnaniem nie tylko z PRL-em, ale i z parą jego sztandarowych bohaterów. Potem tworzył już niewiele, głównie do szuflady.

Janusz Christa był nie tylko wybitnym twórcą, ale i niezrównanym gawędziarzem. Niestety nigdy nie dowiemy się, czy zabawne anegdoty, którymi chętnie okraszał wywiady (niby wciąż te same, ale nigdy nie takie same) były częścią jego życia, czy też jeszcze jednym komiksem, tym razem bez rysunków.

KAJTEK I KOKO KAJKO I KOKOSZ

PRZEBIEG PRACY TWÓRCZEJ

W poniższej tabeli zebraliśmy wszystkie komiksy oraz najważniejsze ilustracje Janusza Christy i uporządkowaliśmy je w takiej kolejności, w jakiej powstawały. Mamy nadzieję, że to zestawienie ułatwi poruszanie się po kolejnych etapach kariery rysownika. Bardziej szczegółowe informacje znajdują się w dziale "Bibliografia", a najpopularniejsze publikacje w dziale "Okładki".

RokMiejsce publikacjiTytuł komiksu / ilustracjiCykl
1956JazzDowcipy i rysunki (do 1957)--
1957Rock and Roll
Opowieść o Armstrongu
Wieczór WybrzeżaKichaś
PrzygodaKuku-Ryku (do 1958)
1958Głos WybrzeżaSkarby starego zamczyska
Nowa WieśKorak syn Tarzana
Wieczór WybrzeżaJack O'Key
Latający HolenderKajtek-Majtek
Profesor Kosmosik i Marsjanie (do 1959)
1959Profesor Kosmosik i Czarny Rycerz (do 1960)
Wydawnictwo MorskiePrzygoda w Gibraltarze (ilustracje)--
Żeglarskie Dzieje (ilustracje)
1960Jak Ib odkryła Nowy Ląd (ilustracje)
Wieczór WybrzeżaWesołych Świąt
Detektyw Trop (do 1961)
Tygodnik MorskiMarynarskie brody itp. (do 1961)
Dziennik BałtyckiŻyczenia jubileuszowe (rysunek)Kajtek-Majtek
1961Wieczór WybrzeżaPoszukiwany Zyg-Zak
Nadzwyczajne przygody Kajtka-Majtka
Na Morze
Dni Gdańska
Wśród piratów (do 1962)Kajtek i Koko
1962Arktyczna wyprawa (do 1963)
1963W krainie baśni (do 1964)
1964Przyśmiewki o nałogach--
Na tropach Pitekantropa (do 1965)Kajtek i Koko
1965Na wakacjach
Przemytniczy szlak (do 1966)
1966Śladem białego wilka (do 1967)
1967Jubileusz Wieczoru Wybrzeża
Zwariowana wyspa
Londyński kryminał (do 1968)
1968W kosmosie (do 1972)
1969niewykorzystaneGucio i Rosio (ilustracje)--
1970MusicoramaHair po polsku
1972PrzekrójOkiem i piórkiem satyryka (dowcipy, c.d.1973)
Wieczór WybrzeżaZłoty puchar (do 1973)Kajko i Kokosz
1973Szranki i konkury (do 1974)
1974Express IlustrowanyRobot BX-27 (do 1977)Kajtek i Koko
WAGW kosmosie (wersja albumowa)
Sopot, lato, vademecum ...i nie tylkoNiemoralna opowieść z morałem: 2+szwagier--
Sopocka legenda
Wieczór WybrzeżaWoje Mirmiła (do 1975)Kajko i Kokosz
demoPasowanie
1975Kalafit--
MorzeMała złota Dinghty itp. (ilustracje, do 1976)
Świat MłodychSzkoła lataniaKajko i Kokosz
1976Wielki turniej
RelaxBajki dla dorosłych (do 1978)--
Zaginiona załoga
1977Świat MłodychNa wczasachKajko i Kokosz
RelaxZamach na Milusia (do 1978)
Dżdżownica--
Pan Paparura i pies Aj
Palacze (dowcipy, c.d. 1978)
1978Łabędź
Coś z ryb
Tajemniczy rejs (do 1979)Gucek i Roch
1979Kurs na półwysep Jork (do 1981)
-- (dla Relaxu)Profesor StokrotekKajko i Kokosz
Urodziny Milusia
Łaźnia
Koncert Kaprala
Niespodzianka (scenariusz)
1980Świat MłodychSkarby Mirmiła
1981Cudowny lek
1982Festiwal czarownic
1983Dzień Śmiechały
Teatr WybrzeżeO dwóch takich co ukradli księżycprogramy
1984Świat MłodychSrebrny denarKajko i Kokosz
Olsztyński Teatr LalekWilk, koza i koźlętaprogramy
O Piaście i Popielu
1985O Kasi co gąski zgubiła
1986O straszliwym smoku i dzielnym szewczyku, prześlicznej królewnie i królu Gwoździku
1987KAWW krainie borostworówKajko i Kokosz
TreflPuzzle (ilustracje, do 1994)
KGMOKalendarz 1987
1988Kalendarz 1988
1989RójZamach na Milusia, wersja rozszerzona
1990Mirmił w opałach
niewykorzystaneFilm animowany (projekty postaci)
1991AdarexPojedynek z Abrą (kolor)Kajtek i Koko
Zabłąkana rakieta (kolor)
1992Wojtek-PressTwierdza tyrana (kolor)
Kosmiczni piraci (kolor)
1993do szufladyArktyczna wyprawa, zmieniony tekst
Przemytniczy szlak, wersja poprawiona
Polbida--
1994Seven StarsGra przygodowa (ilustracje)Kajko i Kokosz
niewykorzystaneTryumf Pana Kleksa (film, projekty postaci)--
WodzisławBudyń i kisiel (opakowania, projekty postaci)